Het belang van Bos

Bomen en bossen vervullen cruciale diensten voor mens en maatschappij, en zijn essentiële steunpilaren van onze economie. Het zijn producenten van hout, een van de meest duurzame grondstoffen van onze planeet. Het zijn hotspots van biodiversiteit, een schaars en bedreigd goed. Ze bieden een uiterst kostenefficiënt tegengewicht aan de klimaatverandering. Ze dragen op zeer diverse manieren bij tot onze volksgezondheid, en zijn oases van rust in onze gejaagde samenleving. Kortom, het bos is ons natuurlijk kapitaal.

Bossen blijven, ook naar de toekomst toe, hun belangrijke functies behouden. Het is onze verantwoordelijkheid als mensheid om hen te beschermen voor toekomstige generaties, en dit op een manier en met een intensiteit waarbij ze hun biologische diversiteit, productiviteit, regeneratiecapaciteit en vitaliteit behouden.

Hout is een duurzame en hernieuwbare grondstof die men terugvindt in tal van toepassingen. Of het nu gaat om vloerdelen, bouwconstructies, meubelen of het opwekken van energie, hout zal in veel gevallen een kostenefficiënt en duurzaam alternatief bieden voor materialen met een hoge milieudruk zoals bijvoorbeeld staal en beton.

 

Niet alleen bossen maar ook de houtverwerkende industrie is gebaad bij een langetermijnvisie. Het verjongen van bossen is een zeer traag proces. De verwerkende industrie wenst een constante stroom van grondstoffen, alleen dan is er zekerheid voor het behouden van capaciteit en bijbehorende werkgelegenheid. Zekerheid is ook belangrijk voor de bosbeheerder. Voor rendabel bosbeheer moet het hout kunnen worden verkocht voor een prijs die de investering dekt.

 

Jaarlijks wordt er in Europa ongeveer 387,5 miljoen m³ industrieel rondhout geoogst. Daarvan wordt 44,3 miljoen m³ geëxporteerd en 55 miljoen m³ geïmporteerd. Het netto gebruik ligt dus net onder de 400 miljoen m³. Op wereldniveau wordt jaarlijks 3,5 miljard m³ hout geoogst. Gezien de demografische trends en toenemende levensstandaard is het zeker dat de vraag naar hout op mondiaal niveau zal toenemen. De verwachting is dat er tegen 2050 tweeëneenhalf keer zoveel hout nodig zal zijn, deels ter vervanging van de vandaag de dag veel gebruikte grondstoffen die een zware milieu-impact hebben.

 

Ieder land op de wereld heeft de verantwoordelijkheid keuzes te maken in de mate waarin hij voorziet in zijn eigen houtbehoefte. Als maatschappij staan we voor een aantal grote beslissingen aangaande duurzaamheid en landgebruik. Vlaanderen kan niet achterblijven en moet haar zelfvoorzieningsgraad verhogen.

 

Bossen blijven, ook naar de toekomst toe, hun belangrijke functies behouden. Het is onze verantwoordelijkheid als mensheid om hen te beschermen voor toekomstige generaties, en dit op een manier en met een intensiteit waarbij ze hun biologische diversiteit, productiviteit, regeneratiecapaciteit en vitaliteit behouden.

Oud bos, dat zeker al meer dan 200 jaar bos is, is zeer schaars. Door industrialisering en de groei van bevolking en welvaart verdwenen heel wat van deze oude, waardevolle bossen, die tal van inheemse dier- en plantensoorten herbergen.

Het bosbeleid moet de weerbaarheid van bossen vergroten en verder inzetten op biodiversiteit. De voorbije decennia zijn de bossen in het algemeen structuurrijker geworden en het aandeel dikke bomen wordt groter, maar er zijn nog belangrijke stappen te maken. De soortenrijkdom in goed ontwikkelde bosgebieden kan tot in de duizenden oplopen. Niet alleen bossoorten maar ook niet-bossoorten zoeken steeds meer hun toevlucht in bossen als gevolg van een steeds intensiever gebruikt buitengebied.

Onze taak is het versterken en duurzaam beheren, beleven en benutten van intrinsieke natuur.

Bos en natuur, maar groen in het algemeen, hebben bewezen positieve effecten op de algemene gezondheid van de mens. Vandaag de dag is er een grote afstand tussen de mens en de natuur. Helaas ontwikkelt deze trend zich nog steeds in negatieve zin. In de geschiedenis is de relatie tussen mens en natuur veel hechter. Oorzaken zijn onder andere te vinden in de sterke verstedelijking, populatietoename en technologische ontwikkelingen met verdere vervreemding van de natuur als gevolg. Een bron van welzijn en gezondheid gaat hierdoor deels verloren. Het is van groot belang dat er wordt geïnvesteerd in waardevolle en toegankelijke bossen.

Bossen hebben een groter positief effect op de gezondheid en geestesgesteldheid dan stadstuinen en parken. Hoe vaker en langer de blootstelling, hoe beter, maar vanaf 5 minuten is er al een positief effect. Bij medische klachten kan openstelling aan natuur leiden tot afname van de pijnbeleving. Nabijheid van natuur en bos in de kindertijd is belangrijk om cruciale motoriek te ontwikkelen. Bossen en natuurterreinen functioneren als leverancier van schoon drinkwater.

De voordelen van bos en natuur zijn veelal gekend maar de effecten worden nog vaak onderschat. Hiervoor is sensibilisering noodzakelijk en moet werk worden gemaakt van de wetenschappelijke onderbouwing.

Klimaat en milieu zijn twee zeer actuele thema’s die het beeld van onze samenleving en hoe we omgaan met de toekomst van de aarde op korte tijd hebben aangepast. Het besef groeit dat er grenzen zijn aan het consumptiegedrag. De termen duurzaamheid en weerbaarheid vormen de basis van een nieuwe werkwijze, de circulaire economie.

 

Ook in de bossector is men zeer betrokken met het klimaat. Hoe kan het ook anders, wanneer bossen flink onder druk staan door een veranderend klimaat. Klimaatgrenzen veranderen waardoor zowel plant als diersoorten migreren. Dit kan ertoe leiden dat sommige groeiplaatsen of leefgebieden niet meer geschikt raken voor bepaalde soorten, of dat nieuwe (soms invasieve) soorten hun intrede doen.

Bossen werken mee aan zowel klimaatadaptatie als klimaatregulatie en verzachten daardoor het effect van klimaatverandering op de mens. Bossen slaan koolstof op bij het groeien en produceren zuurstof. Ze hebben een koelende werking waardoor in en rond steden het ontstaan van hitte-eilanden wordt tegengegaan. Bossen zorgen door de grote verdamping voor luchtstromen en regen. Daarnaast vormen ze een natuurlijk netwerk waar migrerende soorten dankbaar gebruik van maken in een intensief bebouwde en verbouwde omgeving.