Over Forêt Pro Bos

De context

Het project Forêt Pro Bos wil een oplossing bieden voor de behoeften om de regionale houtbronnen te kwantificeren, te vernieuwen, te groeperen en te valoriseren. Er werden immers verschillende zorgwekkende vaststellingen gedaan wat de duurzaamheid van de houtindustrie binnen de grensoverschrijdende regio betreft.

Enerzijds kent het aantal productieve bospopulaties een terugval, en dit is voornamelijk het geval bij de naaldbomen en de populieren. Anderzijds worden heel wat percelen niet meer vernieuwd na een kaalslag en ze blijven gewoon braak liggen. Deze vaststelling is vooral te wijten aan de investeringskost, de schade door wild, een gebrek aan interesse of kennis m.b.t de houtproductie bij de nieuwe eigenaars en de exclusieve bestemming van het bos voor niet-productieve functies … Op middellange termijn brengt dit brengt de houtbevoorrading verderop in de keten en de banen die ervan afhangen in gevaar.

Nog een probleem waarmee het project te maken zal krijgen heeft betrekking op de boseigenaar en in het bijzonder de eigenaar van kleine oppervlakken. De versnippering van de boseigendommen wordt steeds groter naarmate de erfopvolgingen toenemen. Heel wat boseigenaars beschikken dus over steeds kleinere percelen. Deze kleine bospercelen met een oppervlakte kleiner dan 5 ha vertegenwoordigen 75.000 ha in het Waalse Gewest, 100.000 ha in het Vlaamse Gewest en 278.600 ha in de regio Hauts de France en Grand Est. Het beheer van deze kleine percelen is ingewikkelder en leidt tot een zekere vorm van demotivering bij de eigenaar. Bovendien weten heel wat eigenaars niet hoe ze hun perceel moeten valoriseren en soms weten ze zelfs niet dat het gevaloriseerd kan worden!

Ten slotte is het multifunctionele karakter van het bos voor de publieke opinie moeilijk te vatten. Het is immers perfect mogelijk om de houtproductie te associëren met andere doelstellingen, zoals het behoud van de biodiversiteit of het toerisme bijvoorbeeld, maar dat wordt niet altijd goed begrepen en de handelingen voor het dagelijks beheer worden vaak als schadelijk beschouwd.

In het licht van deze vaststellingen wil het project Forêt Pro Bos zich gedurende 4 jaar inzetten om deze verschillende milieu-, economische en sociale beperkingen, die op middellange termijn een impact hebben op de lokale houtindustrie, op te heffen.

 

carte-feelwood.jpg

Het project

Het project Forêt Pro Bos zag het levenslicht in het kader van het Europese programma Interreg Va France-Wallonië-Vlaanderen naar aanleiding van verschillende eerdere vaststellingen. De bedoeling van dit project is de partners te laten samenwerken door de grenzen tussen de verschillende regio’s af te schaffen. Het sluit aan bij een wil om de economische en sociale uitwisselingen tussen vijf aangrenzende grensregio’s te bevorderen :

  1. De Regio Hauts-de-France (Nord, Pas de Calais, Aisne, Somme en Oise)
  2. De Regio Grand Est (Ardennes en Marne)
  3. Wallonië (de provincies Namen, Henegouwen en Luxemburg)
  4. Vlaanderen (West- en Oost-Vlaanderen)

Dit grensoverschrijdende project ging officieel van start op 1 oktober 2016 voor een duur van 4 jaar voor de volledige zone en het verenigt 11 partners/operatoren en 2 geassocieerde partners (Franse, Waalse en Vlaamse) voor een totaalbudget van € 3.522.287,82 met de steun van het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (€ 1.937.258,25), het Waalse Gewest (€ 712.583,26) en de Conseil Régional du Champagne-Ardenne (€ 196.139,29).

De doelstellingen en acties

Forêt Pro Bos pakt de problemen aan die te maken hebben met de bospopulaties, maar ook met bomen buiten het bos (bomenrijen en agrobosbouw) en de populierencultuur die een belangrijke bron van bevoorrading zijn voor de lokale houtindustrie. Dit project zal zich dus richten op het begin van de productieketen om de herbebossing en het bosbeheer in het algemeen te promoten om de productie van de grensoverschrijdende houtbronnen opnieuw te lanceren.

De acties van het project worden gegroepeerd rond zes grote assen:

1. De evaluatie en cartografie van de bos- en houtsector

Het project wil een tool ontwikkelen voor de evaluatie van de bos- en houtsector, in en buiten het bos. Op ruimtelijke en temporele schaal zal het project in een pilootfase 10.000 ha van het grondgebied in kaart brengen.

2. Steun aan de eigenaars van te (her)bebossen percelen

Er zullen communicatieacties en ondersteuningstools geïmplementeerd worden om de (her)bebossing te vergemakkelijken. Tijdens het project zullen meer dan 150 ha (opnieuw) aangeplant worden. 

3. Begeleiding van de nieuwe eigenaars

Het doel van de acties naar nieuwe eigenaars toe is hen te informeren over het potentieel van hun perceel en over de manier waarop ze het kunnen beheren. Ongeveer 500 eigenaars zullen bij deze opleidingen betrokken worden.

In het licht van de toenemende ontkoppeling van de nieuwe eigenaars t.o.v. hun bos wil het project de verspreidingstechnieken ook verbeteren en actualiseren en opleidingscycli voor integratie aanbieden om de nieuwe eigenaars – die vaak niet weten waar ze moeten beginnen – de mogelijkheid te bieden om het beheer van hun bos aan te pakken.

4. Toegankelijkheid van de percelen

Om de mobilisatie van de houtbron te vergemakkelijken werkt Forêt Pro Bos aan de verbetering en de beveiliging van de toegangswegen tot de bosmassieven en aan de creatie van laadkaaien voor het hout. Deze acties zullen plaatsvinden op een oppervlakte van 6000 ha.

5. Voorstel aan de eigenaars voor innovatieve oplossingen voor een duurzaam dynamisch beheer

Gezien het zeer grote aantal ingesloten percelen wil het project de groeperingen van eigenaars aanmoedigen om de bosbouwacties op een doordachte en duurzame manier te optimaliseren. Ongeveer 400 ha bos zullen betrokken zijn bij deze actie.

6. De spelers binnen de bosbouw sensibiliseren voor een duurzaam beheer

Forêt Pro Bos wil de burgers, de media en de verkozenen sensibiliseren voor het multifunctionele karakter van het bos. Naast de ecologische en recreatieve functies die vaak op de voorgrond geplaatst worden, is het de bedoeling om ook de economische functie in ere te herstellen. Zo wil het project komaf maken met de vooroordelen en alle bosgebruikers informeren over de compatibiliteit van deze verschillende functies (economisch, ecologisch en sociaal) binnen het bosbeheer.